سخن را از جایی آغاز می کنیم که پذیرفته ایم ،هنر جدای از زندگی نیست . نمودهای گوناگون هنر از پیدایش بشر با او بوده است و خواهد بود ، و باز قبول داریم که یکی از این نمودها موسیقی است . « موسیقی آینه ای است تمام نما که در آن می توان  پیشرفت یا سیر قهقرایی یک اجتماع را به وضوح مشاهده نمود .»

درباره  موسیقی با اینکه هنوز دیرزمانی از شناخت علمی و تاریخی آن نمی گذرد ، دریایی از مطالب و عقاید و اندیشه ها جمع شده است ، و اگر این نیز دلیلی باشد بر این که موسیقی پدیده ای تجملی  و تفریحی نیست که در زمانی بتوان ان را از انسان جدا کرد،می رسیم به این که هنرکه توانایی بی حدی در بیان عواطف انسان و نقش مهمی در شکوفایی خصلتهای نهفته و فراتر از خوب انسانی دارد،به چه طریقی باید هدایت شود،و چه عواملی در تعلیم موسیقی اساس قرار میگیرند .در این باب کارهای بسیاری شده است ازهزاران سال پیش در جاهای مختلف دنیا موسیقی را تعبیر و تفسیر کرده اند و ان را در زمره علوم مختلف قرار داده اند و برایش کتابها نوشته اند و روشهایی نیز برای تعلیم ان ابداع کرده اند .از ده قرن پیش توانسته اند علامتهایی برای نوشتن موسیقی تدوین کنند و در مدارس به طور جدی به امراموزش هنر بپردازند ،و امروز در تمام دنیا شاهد وجود مراکز آموزش موسیقی در سطوح مختلف یادگیری از دوره های پیش از دبستان تا مراحل بالای دانشگاهیهستیم .

موسیقی و تعلیم آن در کشور مامسیر به خصوصی داشته است . اقای حسینعلی ملاح در مقاله ای با عنوان  « سابقه تاریخی خط موسیقی  در ایران » پیدایش خط موسیقی را به زمان زرتشت در یازده هزار سال  پیش نسبت می دهد . در این مقاله آمده است : « خط دین دبیره که کهن ترین خط موسیقی است ویژه ثبت سروده های زرتشت بوده است – این خط در طول صدها قرن دگرگونیهایی پیدا کرده و سرانجام الفبای ابجد در آمده است – بعد از اسلام به وسیله تعدادیاز حروف ابجد و علاماتی که اختیار کرده بودند هر نوع موسیقی را ثبت  میکردند .»

اکثر  دانشمندان  ایرانی بعد از اسلام ، تحقیقات و تألیفاتی در زمینه مباحث علمی موسیقی داشته اند .

آقای  حنانه ثبت آهنگهایی را به وسیله عبدالقادر مراغه ای عنوان کرده است . ولی در هر حال آنچه که از روش تعلیم موسیقی در ایران تا یکصد سال پیش معلوم شده است ، این که در آموزش موسیقی از نوشته ای که بتوان آن را خط موسیقی نامید استفاده نمی کرده اند . و آنچه از موسیقی سنتی در مدرسه دارالفنون تعلیم داده شده ، و شیوه جدید آموزش برای بعضی از سازها که اغلب غربی بودند ، مورد استفاده قرار گرفت و به تدریج در تمام کلاسهای موسیقی جایگزین روش قدیم گردید .

با این حال در مجامع اساسی موسیقی و در محضر استادان موسیقی سنتی ایران ارزش تعلیم از طریق شنیدن به قوت خود باقی است . باید به این نکته تئجه کرد که موسیقی سنتی ما مبتنی بر ردیفهاست ، و ردیفها سرشار  است از حالتهای بیانی بسیار ظریف و گاهی پیچیده که طبیعتاً هیچ خطی نمی تواند به طور کامل علامتهایی برای ثبت آن داشته باشد . در اینجاست که بیان استاد از طریق ساز یا گفتار و حتی حرکات صورت و رفتار او مبنایی برای یادگیری قرار می گیرد .

نوشته صالح ابراهیمی قلعه

بس حکیمان گفته اند این لحن ها

از دوار چرخ بگرفتیم ما

بانگ گردش های چرخ است این که خلق

می نوازدش به تنبور و به حلق

خشک سیمی ، خشک چوبی ، خشک پوست

از کجا می اید این آواز دوست .

مولانا

بی تردید موسیقی ایرانی بدلیل نشأت گرفتن از فرهنگ اصیل و مایه ها و پایه های مبتنی بر طبیعت و برخوردار از فیض ایزدی است ، که توانسته است پس از سال ها و قرن ها علیرغم محدودیت ها و تنگناها سرافراز بیرون بیاید .

لحظه لحظه و گوشه به گوشه ردیف های سازی و آوازی این موسیقی ( ریشه در دل ) محشون است از ظرافتهای آهنگین که نتیجه حالها و لحظه ها و دم نفس های موسیقی دانان یعنی پیام آوران  سروش های غیبی و همه  کسانی است که پیش از ما  در عرصه خاک این سرزمین فنا ناپذیر زیسته اند و با گره زدن جانهای شیفته شان در زلف تابدار موسیقی ایرانی از مرگ تن رسته و زندگی جاوید رسیدند .

زنده باد  یاد و خاطره استادانی همچون درویش خان ، صبا ، پایور ، تهرانی ، بهاری ، عبادی ، مجد ، بدیعی ، ذوالفنون و خدانگهدار استادانی چون لطفی ، علیزاده ، شهناز ، شریف ، شهبازیان ، ناظری ، شجریان باشد و عمر طولانی و باعزت به آنها دهد .

نوشته  صالح ابراهیمی قلعه نوازنده و مدرس سه تار